Het hypotheekrecht is een recht dat je met een hypotheekakte vestigt op een registergoed (bijvoorbeeld een woning). Het registergoed is het hypotheekobject.
Het juridische begrip is recht van hypotheek. Het is een zogeheten zakelijk recht. Het is een recht van de hypotheeknemer om het onderpand waarop het hypotheek rust te verkopen als de hypotheekgever de hypotheekrente en/of aflossing van de hypothecaire lening niet betaalt.
Verwar hypotheekrecht dus niet met hypotheek. Met hypotheek bedoelen veel mensen alleen de hypothecaire lening. Het hypotheekrecht is een voorwaarde voor het kunnen krijgen van een (hypothecaire) lening
Eerste en tweede hypotheekrecht
Een woning kan meerdere hypotheken hebben. De volgorde waarin ze bij het Kadaster zijn ingeschreven, bepaalt wie als eerste recht heeft op de opbrengst als het huis wordt verkocht.
Eerste hypotheekrecht
- Dit is het eerste recht dat wordt ingeschreven bij het Kadaster.
- Degene met dit recht (vaak de bank) heeft voorrang als de woning verkocht wordt.
- Bij een executieverkoop wordt eerst de eerste hypotheekhouder betaald.
- Omdat dit de veiligste positie is, hoort hier meestal de laagste rente bij.
Voorbeeld:
Een huis is €400.000 waard. De bank verstrekt een hypotheek van €300.000 met eerste hypotheekrecht.
Wordt het huis later verkocht, dan krijgt de bank als eerste de €300.000 (plus eventuele kosten en rente).
Tweede hypotheekrecht
- Dit recht wordt pas na het eerste recht ingeschreven.
- Een tweede geldverstrekker (bijvoorbeeld ouders die geld lenen aan hun kind) heeft dan tweede rang.
- Dat betekent dat bij verkoop eerst de bank wordt betaald. Pas als er daarna nog iets overblijft, krijgt de tweede hypotheekhouder zijn geld.
- Daardoor is het risico groter en is de rente vaak wat hoger.
- Om een tweede hypotheek te kunnen vestigen, moet de bank met het eerste recht eerst toestemming geven.
Niet alle banken doen dat. Sommige staan geen tweede hypotheek toe, of alleen onder strikte voorwaarden.
Waarom families meestal geen hypotheekrecht gebruiken
In veel familieleningen of familiehypotheken wordt géén officieel hypotheekrecht vastgelegd.
Dat is ook niet verplicht.
De afspraken tussen ouder en kind worden dan gewoon vastgelegd in een leningsovereenkomst met duidelijke voorwaarden over rente, aflossing en looptijd.
Het voordeel daarvan:
- Je hoeft niet naar de notaris.
- De lening blijft fiscaal geldig zolang deze schriftelijk en marktconform is vastgelegd.
- De administratie blijft overzichtelijk via je eigen Familiebank-account.
Een hypotheekrecht is dus vooral relevant als je als familie extra zekerheid wilt, of als een bank dit eist in combinatie met een bestaande hypotheek.
Samenvatting
| Onderdeel | Eerste hypotheekrecht | Tweede hypotheekrecht |
|---|---|---|
| Rangorde | Staat bovenaan bij het Kadaster | Komt ná het eerste recht |
| Zekerheid | Hoog: krijgt als eerste betaald bij verkoop | Lager: krijgt pas na de eerste betaald |
| Toestemming nodig | Nee | Ja, toestemming van eerste hypotheekhouder vereist |
| Risico | Laag | Hoger |
| Gebruik in families | Zelden | Soms, met toestemming bank |
| Notaris | Verplicht | Verplicht |
| Alternatief | Familielening zonder hypotheekrecht via Familiebank | Familielening zonder hypotheekrecht via Familiebank |
In het kort
Een hypotheekrecht geeft zekerheid aan de geldverstrekker, maar brengt ook kosten en verplichtingen met zich mee.
In familieleningen is dat vaak niet nodig: duidelijke afspraken en goede administratie zijn meestal voldoende.
Wil je toch een hypotheekrecht vestigen?
Dan moet dat via de notaris, en bij een tweede hypotheek alleen met toestemming van de bank die het eerste recht heeft..
